Macam-macam Pupuh dan Contohnya
Pupuh merupakan sebuah bentuk puisi tradisional bahasa Sunda yang memiliki jumlah suku kata tertentu di setiap barisnya. Pupuh biasanya dibacakan dengan cara dinyanyikan (nembang) dan dibawakan dalam sebuah pentas drama teatrikal sunda. Terdapat 17 jenis pupuh, masing-masing pupuh memiliki makna dan sifat tersendiri serta digunakan untuk tema cerita yang berbeda.
Berikut adalah jenis-jenis pupuh:
Asmarandana
Berikut adalah jenis-jenis pupuh:
- Asmarandana, bertemakan cinta kasih, birahi
- Balakbak, bertemakan lawak, banyolan
- Dangdanggula, bertemakan ketentraman, keagungan, kegembiraan
- Durma, bertemakan kemarahan, kesombongan, semangat
- Gambuh, bertemakan kesedihan, kesusahan, kesakitan
- Gurisa, bertemakan khayalan
- Jurudemung, bertemakan kebingungan
- Kinanti, bertemakan penantian
- Ladrang, bertemakan sindiran
- Lambang, bertemakan lawak dengan aspek renungan
- Magatru, bertemakan penyesalan
- Maskumambang, bertemakan kesedihan yang mendalam
- Mijil, bertemakan kesedihan yang menimbulkan harapan
- Pangkur, bertemakan perasaan sebelum mengemban sebuah tugas berat
- Pucung, bertemakan rasa marah pada diri sendiri
- Sinom, bertemakan kegembiraan
- Wirangrong, bertemakan rasa malu akan tingkah laku sendiri
Asmarandana
- Eling-eling mangka eling
- Rumingkang di bumi alam
- Darma wawayangan bae
- Raga taya pangawasa
- Lamun kasasar lampah
- Nafsu nu matak kaduhung
- Badan anu katempuhan
- Eling-eling masing eling
- Di dunya urang ngumbara
- Laku lampah nu utama
- Asih ka papada jalma
- Ucap tekad reujeung lampah
- Tingkah polah sing merenah
- Runtut rukun sauyunan
- Hirup jucung panggih jeung kamulyaan
- Aya warung sisi jalan rame pisan; citameng
- Awewena luas luis geulis pisan; ngagoreng
- Lalakina-lalakina los ka pipir nyoo monyet; nyanggereng
- Aya warung sisi jalan
- Rame pisan ku nu jajan
- Tihothat nu ngaladangan
- Nu jarajan sukan-sukan
- Mega beureum surupna geus burit
- Ngalanglayung panas pipikiran
- Cikur jangkung jahe koneng
- Naha teu palay tepung
- Sim abdi mah ngabeunying leutik
- Ari ras cimataan
- Gedong tengah laut
- Ulah kapalang nya bela
- Paripaos gunting pameulahan gambir
- Kacipta salamina
- Hiji basa, hiji bangsa
- Basa bangsa, Indonesia
- Hiji bangsa, hiji nusa
- Nusa tunggal, Nusantara
- Seler-seler, suku bangsa
- Di wewengkon, mana-mana
- Sakasuka, sakaduka
- Wujud bangsa, Indonesia
- Moal ngejat sanajan ukur satapak
- Geus dipasti ku jangji
- Mun tacan laksana
- Numpes musuh sarakah
- Heunteu niat seja balik
- Najan palastra
- Mati di medan jurit
- Di mamana si penjajah
- Pada amarah marudah
- Manan kapok anggur gawok
- Najan dituyuk diragut
- Nagri sadayana
- Umumna ngabela
- Nyempad rosa, pulitik penjajah
- Tapi nu ngajajah
- Teu pasrah, teu sadrah
- Terus meres, ngahina ngarinah
- Ngahuleng banget bingung
- Heunteu terang kamana nya indit
- Turug-turug harita teh, enggeus burit
- Panonpoe geus rek surup
- Keueung sieun, aya meong
-
- Hulang-huleng, hulang-huleng
- Ngahuleng ngaraga meneng
- Hate ratug, tutunggulan
- Heunteu terang, kaler-kidul
- Turug-turug, turug-turug
- Harita teh, enggeus burit
- Panonpoe geus rek surup
- Keueung sieun aya meong
- Hayang teuing geura beurang
- Geus beurang rek ka Sumedang
- Nagih ka nu boga hutang
- Mun meunang rek meuli soang
- Tapi najan henteu meunang
- Mo rek buru-buru mulang
- Rek terus guguru nembang
- Jeung diajar nabeuh gambang
- Hayang teuing geura beurang
- Geus beurang rek ka Sumedang
- Nagih ka nu boga hutang
- Mun meunang rek meuli soang
- Tapi najan henteu meunang
- Mo rek buru-buru mulang
- Rek terus guguru nembang
- Jeung diajar nabeuh gambang
- Mungguh nu hirup di dunya
- Ku kersaning anu agung
- Ku kersaning anu agung
- Geus pinasti panggih
- Geus pinasti
- Geus pinasti panggih
- Jeung dua rupa perkara
- Senang paselang jeung bingung
- Mungguh hirup di alam dunya
- Ku kersaning anu agung
- Geus pinasti bakal panggih
- Suka bungah jeung kasedih
- Dua rupa nu tumiba
- Sakabeh jalma di dunya
- Senang patumbu jeung bingung
- Eta geus tangtu kasorang
- Kinanti
- Budak leutik bisa ngapung
- Babaku ngapungna peuting
- Nguriling kakalayangan
- Neangan nu amis-amis
- Sarupaning bungbuahan
- Naon bae nu kapanggih
- Ari beurang ngagarantung
- Pinuh dina dahan kai
- Disarada patembalan
- Nu kitu naon ngaranna
- Aya hiji rupa sato leutik
- Engkang-engkang, engkang-engkang
- Sok luluncatan di cai
- Ari bangun arek sarupa jeung lancah
-
- Coba teguh masing telik
- Eta gambar sidik-sidik
- Sato naon kitu wanda
- Reujeung dimana ayana
- Nawu kubang sisi tegal
- Nyiar bogo meunang kadal
- Nawu kubang sisi tegal
- Nyiar bogo meunang kadal
- Atuh teu payu dijual
- Rek didahar da teu halal
- Nawu kubang sisi tegal
- Nyiar bogo meunang kadal
- Meunang kadal
- Atuh teu payu dijual
- Rek didahar da teu halal
- Da teu halal
- Majalaya, Ciparay, Banjaran, Bandung
- Kopo reujeung Cisondari, Cicalengka, Ujung Berung
- Rajamandala, Cimahi
- Leles, Limbangan, Tarogong
-
- Sukuna pakepit tilu
- Panonna opat harerang
- Leumpangna semu nu lesu
- Ngalengkah teu bisa gancang
- Hey manusa mana kaniyaya teuing
- Teu aya rasrasan
- Kawula make disumpit
- Naha naon dosa kula
- Naha abong-abong teuing
- Nasib abdi jadi hewan
- Digawekeun beurang peuting
- Dirangket taya rasrasan
- Mesat ngapung putra Sang Arimbi
- Jeung mega geus awor
- Beuki lila beuki luhur bae
- Larak-lirik ninggali ka bumi
- Milari sang rai
- Pangeran Bimanyu
- Aduh Gusti nu Kawasa
- Jisim abdi ageung dosa
- Pangna abdi gering nangtung
- Reh ka sepuh wantun nundung
- Seja nyaba ngalalana
- Ngitung lembur ngajajah milangan kori
- Heunteu puguh nu dijugjug
- Balik paman sadaya
- Nu timana tiluan semu rarusuh
- Lurah begal ngawalonan
- Aing ngaran Jayapati
- Euleuh itu budak gembul
- Awak gembru bayuhyuh gawena kedul
- Ukur heuay jeung nundutan
- Ka sakola unggal poe kabeurangan
- He barudak tong nurutan
- Ka nu gembul kokomoan
- Bisi kedul jeung ogoan
- Awal akhir katempuhan
- Lutung buntung luncat kana tunggul gintung
- Monyet loreng leupas luncat kana pager dengdek
- Bajing kuning jaralang belang buntutna
- Hayu batur urang diajar sing suhud
- Ulah lalawora bisi engke henteu naek
- Batur seuri urang sumegruk nalangsa
- Warna-warna lauk empang
- Aya nu sami jeung pingping
- Pagulung patumpang-tumpang
- Ratna Rengganis ninggali
- Warnaning lauk cai
- Lalawak pating suruwuk
- Sepat pating karocepat
- Julung-julung ngajalingjing
- Sisi balong balingbing, sisi balungbang
-
- Harta pada nareangan
- Harti pada narabahan
- Harta harti sarwa guna
- Pada bisa mere bukti
- Bisa hasil sapaneja
- Sok nyumponan cita-cita
- Harta harti song mangpaat
- Dapon diraksa taliti
- Barudak mangka ngalarti
- Ulah rek kadalon-dalon
- Enggon-enggon nungtut elmu
- Mangka getol mangka tigin
- Pibekeleun sarerea
- Modal bakti ka nagara
-
- He barudak mangka ngarti
- Ulah rek kadalon-dalon
- Nungtut elmu jeung pangarti
- Masing rajin soson-soson
- Pibekeleun hirup tandang
- Modal bakti ka nagara
- Lemah cai anu urang
- Perlu dijaga dibela
0 komentar:
Posting Komentar